Factsheet: Wat is plastic, en speelt het een rol in een duurzame toekomst?

Het verminderen van onnodig gebruik van plastic is een belangrijk onderdeel van onze missie als duurzaam merk. We zoeken naar alternatieven voor plastic als dat vanuit milieuoogpunt zinvol is. 

Bij Verive streven we er echter naar om transparant advies te geven over de geschiktheid en duurzaamheid van álle materialen voor voedselverpakkingen en eenmalig servies. Inclusief plastic. Daarom hebben we altijd gezegd dat plastic soms de veiligste en meest duurzame optie is die beschikbaar is voor foodservicebedrijven. 

Kunststof is verrassend efficiënt in productie en gebruik, en vereist vaak aanzienlijk minder materiaal en energie dan alternatieve opties. De lichtheid van het materiaal en de efficiënte productie leiden tot minder koolstofemissies dan andere materialen gedurende de hele levenscyclus, inclusief transport. Technisch gezien kunnen alle kunststoffen worden gerecycled, maar de juiste voorzieningen hiervoor zijn niet altijd aanwezig. Ook het ontwerp bepaalt hoe recyclebaar verpakkingen of plastic disposables écht zijn.

Plastic speelt daarom nog steeds een belangrijke rol in verpakkingen en zal in sommige gevallen de beste optie zijn. Bij Verive zorgen we er daarom voor dat we niet voor minder duurzame alternatieven kiezen, alleen maar omdat ze toevallig ‘geen plastic’ zijn.

Waarom is plastic ontwikkeld? 

Aan het eind van de 19e eeuw probeerden uitvinders in heel Europa een oplossing te vinden voor de milieu- en economische problemen van de toenemende vraag naar en schaarste van materialen als ivoor en schildpadschelpen. Dit bracht Alexander Parkes ertoe een octrooi te verlenen op Parkesine, de eerste gefabriceerde kunststof. 

In het begin van de 20e eeuw veroorzaakte de komst van volledig synthetische kunststoffen een revolutie en ging er een nieuwe wereld aan technologische mogelijkheden open. Onze milieuproblemen begonnen na de Tweede Wereldoorlog, toen papier, glas, metaal en stof steeds meer vervangen werden door plastic in wegwerpartikelen zonder recycling, zoals verpakkingen.

Wat zijn plastics? 

Plastics – of kunststoffen – zijn een reeks synthetische of halfsynthetische materialen die doorgaans afkomstig zijn van olie of aardgas.

De olie of het gas wordt verwerkt in verschillende stappen, waarin monomeren chemisch gebonden worden om lange molecuulketens te creëren. Die molecuulketens noemen we polymeren.

Zodra het polymeermateriaal is gemaakt, is het onder hitte kneedbaar en kan het in elke vorm worden gegoten.

Polymeren zijn er in twee categorieën: synthetisch (plastic) en natuurlijk (materialen zoals zijdewol, barnsteen, rubber, zetmeel, keratine en cellulose). Er zijn dus meer polymeren dan alleen plastic.

Naast plastics op basis van gas of olie, kunnen er ook kunststoffen worden gemaakt uit andere grondstoffen, zoals zetmeel of suiker.

Welke verschillende soorten plastic zijn er?

Er zijn zeven belangrijke kunststoffen die worden gebruikt in de producten die we dagelijks tegenkomen. Je herkent ze aan het driehoekige pictogram met een nummer dat op de meeste plastic verpakkingen staat. Maar door de verschillende structuren en lengtes van de polymeerketens zijn er in feite honderden variaties van plastic. 

Dat betekent dat verschillende kunststoffen verschillende eigenschappen hebben. Zo wordt PETE veel gebruikt voor flessen met koolzuurhoudende dranken, omdat het van nature transparant is en een doeltreffende gasbarrière vormt.

De zeven belangrijkste soorten plastic zijn: 

Deze nummers worden vaak verward met het symbool voor recycling, maar ze geven alleen het gebruikte type plastic aan. 

Deze cijfers zijn meer bedoeld voor de logistieke recyclingketen dan om de consument te informeren.

Waarom gebruiken we plastic?

Zolang we goed werkende, effectieve manieren hebben om ons plastic na gebruik in te zamelen en te recyclen, kan plastic een nuttige rol spelen in ons leven.

In het bijzonder is plastic:

Hulpbron-efficiënt

Voor plastic is vaak minder energie en materiaal nodig bij de productie vergeleken met alternatieven. Dit maakt het een goede optie, omdat het daardoor minder impact heeft via vervuilers zoals broeikasgassen. Er zijn schattingen dat we zonder plastic maar liefst 3,6 keer zoveel verpakkingsmassa zouden gebruiken en 2,7 keer zoveel broeikasgasemissies zouden produceren.

Veilig

Plastic verpakkingen zijn breukvast: ze breken niet als ze vallen of omgegooid worden. Dat maakt ze ideaal in bepaalde omgevingen, zoals bij het zwembad, in de buurt van kinderen en onderweg.

Hygienisch

Plastic voorkomt besmetting van producten.

Duurzaam maar toch lichtgewicht

Plastic is duurzaam en tegelijkertijd erg dun en licht van gewicht. Dit betekent dat het minder middelen gebruikt en minder ruimte inneemt tijdens transport, waardoor er minder brandstof nodig is om het te vervoeren.

Veelzijdig

Kunststoffen kunnen op veel verschillende manieren worden getransformeerd. Ze kunnen worden geblazen, geïnjecteerd of thermisch gevormd. Dit betekent dat ze kunnen worden gebruikt om pasta's, sauzen en vrijwel elke productvorm te verpakken.

Recyclebaar

Plastic verpakkingen kunnen vele malen worden gerecycled om nieuwe producten te maken.

Waarom zijn we afhankelijk van plastic voor eenmalig gebruik?

Plastic artikelen voor eenmalig gebruik zijn soms de beste optie. Ze hebben belangrijke voordelen, waaronder: 

• Beschermen van vers voedsel, zodat het langer vers blijft

• Voedselverspilling verminderen (lees ook waarom voedselverspilling slecht is voor het milieu) 

• Het maakt het mogelijk om het hele jaar door een grote verscheidenheid aan vers voedsel te eten

• Het is hygiënisch en beschermt producten tegen ziektekiemen in de lucht

• De markt voor plastic verpakkingen is volwassen en daarom sterk gereguleerd voor consumentenbescherming, wat zorgt dat plastic verpakkingen veilig voor onze gezondheid zijn. 

De rol van plastic bij het beschermen en bewaren van voedsel is cruciaal. De verpakking zomaar weglaten is daarom niet altijd de juiste manier. Plastic is gedurende vele jaren zorgvuldig ontwikkeld om voedsel zo lang mogelijk te bewaren, en daarbij zo min mogelijk energie en materiaal te gebruiken. 

Maar wat de markt niet kan regelen, is het einde van de levenscyclus van producten die de consument meer naar huis heeft genomen. Ze worden dan de verantwoordelijkheid van de consument. 

Om de vruchten te plukken van dit veelzijdige materiaal zonder het milieu te schaden, moeten regeringen en invloedrijke levensmiddelenbedrijven het de mensen daarom gemakkelijker maken om plastic op verantwoorde wijze weg te gooien en te recyclen. 

Plastic verpakkingen kunnen helpen voedselverspilling te verminderen door de houdbaarheid van producten te verlengen.

Zolang producten voor eenmalig gebruik buiten het milieu kunnen worden gehouden – en bij voorkeur worden gerecycled – vormen ze in sommige gevallen de meest duurzame optie om in onze behoeften te voorzien.

Het weggooien van wegwerpverpakkingen kan problemen veroorzaken

Er moet natuurlijk altijd worden gezocht naar goede alternatieven voor eenmalige verpakkingen. Verpakkingen kunnen worden hergebruikt en producten kunnen ook zonder verpakking worden verkocht. Maar door eenmalige verpakkingen zomaar te verwijderen, kunnen problemen ontstaan. 

Systemen voor hergebruik zijn zeer complex om op te zetten (denk aan het inzamelen, wassen en opnieuw distribueren), en het is niet altijd duidelijk of ze een kleinere ecologische voetafdruk vertegenwoordigen. 

Verkoop je producten zonder verpakking, dan brengt dit óók kosten met zich mee, zoals meer voedselverspilling. Ook de hygiëne en veiligheid kunnen in het gedrang komen als je eenmalige verpakkingen weglaat.

Welk materiaal is het meest geschikt voor jouw bedrijf? 

Verschillende factoren spelen een rol bij duurzaamheid. Daarom hebben we een beslisboom ontwikkeld om je te helpen het meest geschikte materiaal voor jouw commerciële omgeving te bepalen. Zowel plastic als alternatieve materialen spelen hierin hun rol, en er hangt veel af van je specifieke situatie en de end-of-life mogelijkheden in jouw regio. 

Probeer onze beslisboom uit en laat de Verive Wizard je helpen bij het bepalen van de meest duurzame verpakkingen voor jouw bedrijf.

Wil je meer weten over plastic? Lees hier het volgende deel van onze plastic factsheet.

Gijs Voskuilen

Mail ons